Wybierz język

Nawigacja

O PROJEKCIE
Audiowalki Centropy zabiorą Cię w podróż przez żydowską historię Europy Środkowej i Wschodniej. Skorzystaj z naszych multimedialnych map, zapoznaj się ze zdjęciami rodzinnymi, materiałami archiwalnymi i osobistymi historiami 21 Żydów ocalałych z Holokaustu, aby uzyskać unikalny wgląd w bogate dziedzictwo żydowskie Europy i odkryć miejsca związane z życiem żydowskim w miastach Mołdawii, Ukrainy, Białorusi i Litwy.

Plac Bohaterów Getta, Tarnów

10. Plac Bohaterów Getta (Plac pod Dębem)

Element 340
Plac Bohaterów Getta, Tarnów
00:00
00:00
  • 00:00

Już sama nazwa placu, na którym teraz stoimy, wskazuje na związek z Holokaustem. Choć dziś nie ma po niej żadnych śladów, w tym właśnie miejscu znajdowała się jedna z bram wiodących do tarnowskiego getta. Tarnowskim Żydom nakazano przenieść się do wschodniej części miasta w marcu 1941 roku. Teren, na którym mieli odtąd mieszkać, nazywano Grabówką. Niemcy zaczęli deportować tu również społeczności żydowskie z mniej lub bardziej oddalonych miast i wsi. Liczba ludności tego getta, które nie było wówczas jeszcze zamknięte i nie posiadało widocznych granic, osiągnęła czterdzieści tysięcy osób. Po masowych mordach oraz deportacjach do obozu zagłady w Bełżcu, które miały miejsce w dniach 11-19 czerwca 1942 roku, teren getta znacznie zmniejszono oraz ogrodzono.

Oto jak ocalała z Holokaustu tarnowianka Gizela Fudem zapamiętała te dni:

Przed pierwszą akcją [czerwiec 1942] getto nie było jeszcze zamknięte, a nasz dom pozostał w getcie. Ale po tej akcji getto się zmniejszyło i zostało otoczone parkanem, a dom, w którym mieszkaliśmy, znajdował się poza gettem. Więc musieliśmy się przeprowadzić. Najpierw do dziadka na tydzień, może dwa. Później nawet dom dziadka znalazł się poza gettem, a my przenieśliśmy się na teren w pobliżu zniszczonej synagogi. Tam mieszkaliśmy nad piekarnią, także w dwupiętrowym domu i byliśmy tam dwiema dużymi rodzinami w dwupokojowym mieszkaniu. Druga rodzina to byli Frankowie, których wcześniej nie znaliśmy, poznaliśmy ich dopiero wtedy, w getcie.

Ludność żydowska zamieszkująca w getcie była poddawana codziennym prześladowaniom, wywózkom i egzekucjom. Przeludnienie, brak żywności oraz tragiczne warunki sanitarne były również sposobami jakimi Niemcy posługiwali się w celu wymordowania tarnowskich Żydów. Getto zlikwidowano w marcu 1943 roku wywożąc większość jego mieszkańców do obozów w Szebniach,  do KL Auschwitz-Birkenau oraz do ZAL Plaszow bei Krakau, późniejszego KL Plaszow.

Przeczytaj więcej